1. پیش از ظهور

امام علی علیه السلام زمانه پیش از رسالت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله را این گونه توصیف می کنند:

 

پیامبر هنگامی مبعوث شد که میوه‌های درخت دنیا فتنه و خوراکش مردار بود

 

خداوند پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله را هنگامی معبوث فرمود که از زمان بعثت پیامبران پیشین مدتها گذشته و ملتها در خواب عمیقی فرو رفته بودند. فتنه و فساد جهان را فرا گرفته و اعمال زشت رواج یافته بود. آتش جنگ همه جا زبانه می کشید و دنیا بی نور و پر از مکر و فریب گشته بود. برگ‌های درخت زندگی به زردی گراییده و امید از باروری درختانش قطع شده بود. آبهایش فرو خشکیده و نشانه های هدایت کهنه و ویران شده بود. پرچم‌های هلاکت و گمراهی آشکار و دنیا با قیافه زشتی به مردم می نگریست، و با چهره ای عبوس و غم آلود با اهل دنیا رو به رو می گشت. میوه‌های درخت دنیا فتنه، و خوراکش مردار بود، در درونش وحشت و اضطراب، و بر بیرون، شمشیرهای ستم حکومت داشت.»

امام باقر علیه السلام در وصف زمانه پیش از ظهور حضرت مهدی علیه السلام می فرمایند: قائم علیه السلام قیام نمی کند، مگر [در زمانی که] ترس‌های بزرگ پدید آمده، و زلزله ها و فتنه ها و گرفتاریها به مردم رسیده... و اختلافهای شدید، میان مردمان رخ داده و در دینشان تفرقه ایجاد شده است.»

و نیز رسول خدا صلی الله علیه و آله در ضمن حدیثی طولانی در معراج، دوره پیش از ظهور حضرت مهدی علیه السلام را این گونه توصیف کرده اند: ظهور مهدی علیه السلام وقتی است که علم و دانش واقعی از بین برود و جهل و نادانی آشکار شود و قاریان فراوان گردند و عمل [به قرآن] کم شود و قتل و خون ریزی زیاد گردد... و ظلم و فساد زیاد شود و منکر [و عمل زشت] آشکار گردد... و فرمانروایان کافر و والیان آنها فاجر شوند و کارپردازان آنها ستمگر و صاحبان رأی و نظر از آنها فاسق باشند.»

2. بعد از ظهور

امیر مؤمنان علیه السلام به درگاه خداوند عرضه می دارد: گرامی ترین درودها و افزون ترین برکات خود را بر محمد صلی الله علیه و آله ، بنده و فرستاده ات، اختصاص ده! که خاتم پیامبران گذشته و گشاینده درهای بسته و آشکار کننده حق با برهان است. دفع کننده لشکرهای باطل و درهم کوبنده شوکت گمراهان است؛ آن گونه که بار سنگین رسالت را بر دوش کشید و به فرمانت قیام کرد و به سرعت در راه رضا و خشنودی تو گام برداشت و حتّی یک قدم به عقب برنگشت و اراده او سست نشد و در پذیرش و گرفتن وحی نیرومند بود. حافظ و نگهبان عهد و پیمان تو بود و در اجرای فرمانت تلاش کرد تا آنجا که نور حق را آشکار و راه را برای جاهلان روشن ساخت و دلهایی که در فتنه و گناه فرو رفته بودند به وسیله او هدایت شدند. پرچم‌های حق را برافراشت و احکام نورانی را بر پا کرد.»

از امام صادق علیه السلام در مورد سیره حضرت مهدی علیه السلام پرسیدند. ایشان در جواب فرمودند: [امام مهدی علیه السلام ] مانند پیامبر صلی الله علیه و آله عمل خواهد کرد. همان گونه که پیامبر صلی الله علیه و آله آنچه از روش جاهلیت در میان مردم مرسوم بود، از میان برد، [امام مهدی علیه السلام نیز] روشهای جاهلی پیش از ظهور خود را از بین خواهد برد و اسلام را از نو پی ریزی خواهد کرد.»

زمانه بعد از ظهور حضرت مهدی علیه السلام در دعای ندبه این گونه ترسیم شده است:

کجاست شکننده شوکت تجاوزگران؟ کجاست ویران کننده بناهای شرک و نفاق؟ کجاست نابود کننده اهل فسق [و تبهکاران] و معصیت کاران و سرکشان؟ کجاست درو کننده شاخه های گمراهی و اختلاف؟ کجاست محو کننده آثار انحراف و هوا و هوسها؟»

همچنین پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می فرمایند: «نهمین آنها (امام از فرزند حسین علیه السلام ) قائم است که خداوند به دست او همه زمین را از روشنایی پر می کند، پس از آنکه گرفتار تاریکی شده است و از عدالت و دادگری سرشار می کند، پس از آنکه از ظلم و جو پر شده باشد و سراسر عالم را از علم و دانایی بهره مند می کند، پس از آنکه به جهل و نادانی گرفتار آمده باشد.»


منابع:

1- کمال الدین، ج2، ص411

2- سورة قلم، آیه4

3- بحارالانوار، ج36، ص309